Donderdag 15 februari wordt in de haven van het NIOZ op Texel de RV Wim Wolff gedoopt. Dit onderzoeksschip, of Research Vessel (RV) vervangt de RV Navicula die veertig jaar dienstdeed in het kustonderzoek. Het nieuwe schip is vernoemd naar de nestor van het ecologisch onderzoek rond de Waddenzee, die 2018 overleed. “Met de Wim Wolff hebben we een comfortabel, innovatief en vooral een veel groener schip, waarmee we klaar zijn voor de toekomst van het onderzoek in de Noordzeekustzone, de Delta en de Waddenzee”, zegt Aarnoud van de Burgt, het hoofd van de afdeling National Marine Facilities van het NIOZ.
De laatste werkzaamheden vinden momenteel plaats bij Thecla Bodewes Shipyards. Foto: NIOZ
De staat van de Waddenzee monitoren
Naar de ingebruikname van de Wim Wolff is lang uitgekeken door veel veldonderzoekers, van NIOZ en ook daarbuiten. “Dit schip is een flink stuk groter dan de Navicula”, zegt bijvoorbeeld waddenecoloog Allert Bijleveld van het NIOZ. “Dat betekent dat we niet vier maar zelfs zes compleet uitgeruste rubberboten mee aan boord kunnen nemen. Daarmee kunnen we onze jaarlijkse bemonstering van alle droogvallende wadplaten in het kader van het SIBES-programma in nóg kortere tijd en dus nóg zuiverder uitvoeren. Dit grootschalige monitoringsprogramma over de samenstelling van de bodem en het bodemleven vormt de basis van veel kennis over de staat van de Waddenzee en alles wat er leeft. SIBES is bij uitstek een programma dat gebaat is bij een lange adem en met de Wim Wolff hebben we in ieder geval de technische faciliteiten om dit belangrijke werk nog decennia voort te zetten.”
Bijleveld doet ook onderzoek aan wadvogels met behulp van minuscule WATLAS-zendertjes op de vogels en ontvangststations op het wad. “Die ontvangers moesten we tot nu toe opbouwen van installaties met steigerbuizen. Met het nieuwe, zwaardere schip kunnen we buizen voor de antennes gewoon met de kraan in de wadbodem drukken.”
Voor alle Nederlandse kustonderzoekers
Ook NIOZ-onderzoeker Tjisse van der Heide, die tevens hoogleraar kustecologie aan de Rijksuniversiteit Groningen is, kijkt uit naar het werk op het nieuwe schip. “De Wim Wolff is weer helemaal bij de tijd; groter en stabieler dan ‘de Nav’. Dat betekent dat we nog beter kunnen werken met bijvoorbeeld de box-cores, de apparaten waarmee we vanaf het achterdek grote monsters uit de bodem kunnen steken.”
Van der Heide werkt onder andere binnen het grotere onderzoeksproject Waddenmozaïek, een project van het Waddenfonds waarin NIOZ en RUG samenwerken. “Dit nieuwe onderzoeksschip is nadrukkelijk ook niet alleen voor onderzoekers van het NIOZ beschikbaar. Het kan worden gebruikt voor al het kustonderzoek, ook van collega-instituten.”
Zo duurzaam mogelijk, met groot bereik
“De RV Wim Wolff is gebouwd volgens de meest moderne inzichten en is ook zo duurzaam mogelijk gemaakt, in bouw en in gebruik”, aldus Aarnout van de Burgt, hoofd National Marine Facilities (NMF) van het NIOZ. “Het schip vaart op biodiesel en heeft ook een groot pakket aan batterijen aan boord. Het is ook al voorbereid op een toekomstige omschakeling naar nóg groenere brandstoffen, zoals methanol. En niet in de laatste plaats is het ook een stuk comfortabeler en gebruiksvriendelijker, zowel voor de bemanning als voor de ‘opstappers’ uit de wetenschap.” Het schip heeft een platte bodem, zodat het kan droogvallen op het wad. Toch is het ook geschikt om tot 20 mijl buiten de kust te varen. “Dat maakt gebruik langs de hele Deense, Duitse, Nederlandse en Belgische kust mogelijk”, aldus Van de Burgt.
Doop door nieuwe generatie
Omdat de doop van een schip traditioneel door een vrouw wordt verricht en naamgever Wim Wolff twee zoons had, zal de doop worden verricht door Wim’s vijfjarige kleindochter Charly Wolff, met hulp van Caroline Visser, bestuurslid van NWO. Jeugdige doopvrouwe Charly symboliseert met de doophandeling ook de toekomst van het schip en het kustonderzoek. Als het goed is, gaat de RV Wim Wolff, net als de RV Navicula, weer vier decennia mee.
RV Wim Wolff tijdens haar eerste proefvaart. Foto Thecla Bodewes Shipyards.
Nieuwe nationale onderzoeksvloot
Het schip is het tweede van drie uit de nieuwe onderzoeksvloot voor het Nederlandse kust-, zee- en oceaanonderzoek en is gebouwd door Thecla Bodewes Shipyards in Harlingen. In 2022 werd al het ‘assistentie-vaartuig’ RV Adriaen Coenen in gebruik genomen. In 2023 is op een werf in Spanje gestart met de bouw van de RV Anna Weber-van Bosse, het nieuwe schip voor onderzoek op open zee en op de oceanen, dat eind ’25 de RV Pelagia zal vervangen. De Nederlandse onderzoekvloot wordt beheerd door de afdeling National Marine Facilities (NMF) van het NIOZ, onderdeel van de Institutenorganisatie van NWO, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.
Over NIOZ Zeeonderzoek
Het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (kortweg NIOZ Zeeonderzoek), is het nationale oceanografische instituut en het expertisecentrum van Nederland voor oceaan, zee, kust en delta. We bevorderen fundamenteel begrip van mariene systemen, de manier waarop ze veranderen, de rol die ze spelen in klimaat en biodiversiteit én hoe ze duurzame oplossingen kunnen bieden aan de maatschappij van de toekomst.