De provincie Utrecht kan met de huidige financiële positie zondermeer een constructieve bijdrage leveren aan de grote transities waar we deze periode mee te maken hebben in de provincie: woningbouw en infrastructuur, klimaat en energie, landbouwtransitie en natuurherstel. Dit blijkt uit het Jaarverslag 2022, dat door het college van Gedeputeerde Staten is aangeboden aan Provinciale Staten van Utrecht. Het is het vierde en daarmee laatste jaarverslag van het huidige college.
In het Jaarverslag, waarin ook de jaarrekening is opgenomen, legt het college verantwoording af over het afgelopen jaar. Wat waren de plannen, zoals afgesproken in de begroting 2022, wat is daarvan waargemaakt en wat waren de baten en lasten?
Twee derde prestaties behaald
Ruim twee derde van alle voorgenomen activiteiten in de begroting is in 2022 behaald. Nog eens 28% zal zeer waarschijnlijk in 2023 voltooid zijn.
Mobiliteit is van oudsher een grote kostenpost voor de provincie. Het grootste deel van de in totaal € 511,2 miljoen die werd uitgegeven is dan ook besteed aan het programma Bereikbaarheid.
Bij de start van het huidige college in 2019, is afgesproken de activiteiten van de provincie te verdelen over negen beleidsprogramma’s. Op al deze programma’s zijn in 2022 beleidsresultaten geboekt, die met kleurcodes (groen, oranje, rood) zijn opgenomen in het jaarverslag.
Het grootste deel van de baten van de provincie komt uit het provinciefonds: € 271 miljoen. Hiernaast leveren de opcenten op de motorrijtuigenbelasting € 140 miljoen op. In 2022 heeft de provincie ook extra geld van het Rijk ontvangen voor het opvangen van de gevolgen van corona in het openbaar vervoer. Deze vergoeding bedraagt € 42 miljoen.
Het saldo van baten en lasten over 2022 bedraagt € 46,2 miljoen positief. Dit is het saldo ná verrekening met de bestemmingsreserves. Het eigen vermogen van de provincie is gestegen tot € 581,4 miljoen eind vorig jaar. Op een balanstotaal van € 919,5 miljoen is dat een gezonde financiële positie. Het weerstandsvermogen is eveneens op orde.
Concrete resultaten in 2022
Woningbouw en ruimtelijke ontwikkeling
De provincie heeft samen met haar partners aan het Rijk een bod gedaan voor de bouw van 83.500 woningen tot en met 2030, mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan, zoals voldoende personeel, het voorkomen van netcongestie en het borgen van de bereikbaarheid. Het bod is uitgewerkt in drie regionale woondeals. Daarnaast is er een Regiodeal Flexwonen afgesloten voor de bouw van 1500 hoogwaardige tijdelijke flexwoningen in de provincie Utrecht. Ook is het convenant duurzame woningbouw afgesloten, dat inmiddels al is ondertekend door meer dan 100 partijen. Met veel maatschappelijke partners is het pact “Groen Groeit Mee” in 2022 ondertekend, zodat de provincie in gezamenlijkheid de gebouwde omgeving en natuurontwikkelingen in balans kan brengen en houden. Ook de omgevingsverordening, die valt onder de Omgevingswet, is vastgesteld.
Natuurherstel, landbouwtransitie en klimaatopgave
In 2022 is de provincie gestart met een intensivering en versnelling van een aantal bestaande opgaven op het gebied van natuur en water. Nieuwe opgaven of een concretisering van opgaven zijn opgepakt, zoals de groen-blauwe dooradering van het landschap, de landbouwtransitie en de klimaatopgave met daarin bodemdaling, de bossenstrategie en het verminderen van methaanuitstoot. Goed nieuws is dat het beschikbare subsidiebudget voor klimaatbestendige, groene en gezonde projecten in het stedelijk gebied volledig gebruikt zijn voor onder andere het realiseren van groenblauwe schoolpleinen en groene daken.
Energiekosten
Door de extreme verhoging van de prijzen voor gas en elektriciteit in 2022 kregen steeds meer mensen moeite om hun energierekening te betalen. De provincie heeft isolatievouchers ingezet voor particuliere woningeigenaren met een smalle beurs. Er zijn in totaal 1860 isolatievouchers verstrekt aan inwoners van dertien gemeenten. Ook heeft de provincie ondersteuning geboden bij meer dan tweehonderd panden van maatschappelijke organisaties en bij collectieve verduurzamingsprojecten voor bedrijven.
Bereikbaarheid
Voor de Metropoolregio Utrecht (MRU) zijn in 2022 afspraken gemaakt met het Rijk voor de ontsluiting van een belangrijk deel van nieuwe woningen. Het Rijk reserveert hier circa € 930 miljoen (incl. BTW) voor, de regio doet hier nog eens circa € 475 miljoen (excl. BTW) bij. Concreet gaan deze afspraken over de ontsluiting van woningbouw in Groot Merwede, de spoor-/A1-zone Amersfoort en een negental versnellingslocaties 'woningbouw en mobiliteit' verspreid over de regio. Hiermee maken we in de toekomst meer woningen mogelijk.
Een belangrijke bijdrage heeft de provincie geleverd aan het opstellen van het Regioalternatief voor de Ring Utrecht. In 2022 is er samen met de gemeente Utrecht gestart met de uitwerking van dit alternatief.
Cultuur en Erfgoed
De provincie ondersteunde in 2022 de restauratie van 19 rijksmonumenten en onderhoud aan 32 Rijks monumentale molens. De kwaliteit van het landschap op en rond de Hollandse Waterlinies is verder versterkt. Daarnaast zijn enkele forten verduurzaamd en herbestemd. Met het corona steun- en herstelpakket zijn o.a. de programmering van voorstellingen, presentatie van het werk van jonge makers en innovatie in de cultuursector ondersteund. Ook is cultuureducatie uitgebreid van het primair onderwijs naar het voortgezet onderwijs en zorgt steun van de provincie ervoor dat steeds meer mensen gebruik maken van de bibliotheken en dat de bibliotheken zich kunnen blijven ontwikkelen.
Economie
Drie speerpunten waren in 2022 actueel, en die zorgden voor het grootste deel van de uitgaven bij dit programma. Door het thema “Leven Lang Ontwikkelen” om mensen op te leiden voor nieuwe banen en voor de benodigde vaardigheden vandaag en morgen, bereiken we een betere aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt. Het steunen van innovatieve ontwikkelingen en activiteiten in het bedrijfsleven is hiernaast een speerpunt, inclusief aandacht voor de ontwikkeling van een circulaire samenleving. Als derde speerpunt zijn de activiteiten om het aantal werklocaties in de provincie intensiever te gebruiken en te verduurzamen. De regionale samenwerkingsverbanden Utrecht Talent Alliantie (UTA), de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht Region (ROM), de Economic Board Utrecht (EBU) en de Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht (NV OMU) spelen hierbij een grote rol.
Provinciehuis
Kort na de het begin van de oorlog in Oekraïne zijn in het voorjaar van 2022 240 Oekraïense vluchtelingen opgevangen in het Provinciehuis. Op drie verdiepingen in het pand is huisvesting geregeld en er zijn mobiele keukens geplaatst op het terrein achter het Provinciehuis.
