Voor te veel mensen is een passende woning niet bereikbaar. Dat kan opgelost worden door meer te bouwen. Maar de bouw moet ook duurzamer. Provincies en gemeenten zien de noodzaak tot verduurzaming en slaan de handen in een met marktpartijen. Maar deze initiatieven lopen gevaar door de stijgende bouwkosten, een dreigende bouwstop en de dalende verkoopprijzen van bestaande woningen.
Het woningtekort is nog steeds groot. De afgelopen twee jaar is dit tekort niet afgenomen en bedraagt het naar schatting nog altijd meer dan 300.000 woningen. Ook moeten woningen duurzamer. Kijk naar de ontwikkeling van de energieprijzen, de bijbehorende maatschappelijke zorgen hierover en de noodzaak is duidelijk.
Daarom hebben de provincie Utrecht en de Metropoolregio Amsterdam (MRA), samen met ruim 80 andere organisaties, een convenant getekend. Dit convenant bevat een aantal ambitieuze duurzaamheids-afspraken die verder gaan dan de huidige wettelijke normen. De MRA heeft bijvoorbeeld afgesproken om in 2025 20 procent van de nieuwe woningen met hout als voornaamste bouwmateriaal te realiseren.
Donkere wolken boven duurzame bouwambities
Er zijn drie bedreigingen die de vaart uit het duurzaam bouwen initiatief kunnen halen:
1. De kosten van arbeid, energie en sommige bouwmaterialen zijn erg hoog geworden, waardoor steeds meer projecten niet meer rendabel zijn. Naar schatting komen hierdoor nu al ca. 3.500 woningen niet van de grond.
2. De stikstofproblematiek. Op de ‘denkrichting’ van Johan Remkes “Wat wel kan, uit de impasse en een aanzet voor perspectief”, om een aantal cruciale bouwprojecten vlot te trekken, moet het kabinet nog reageren. En later deze maand komt er een uitspraak van de Raad van State in een stikstofkwestie aangespannen door het MOB, een netwerk van juristen dat zich inzet tegen biodiversiteitsverlies en klimaatverandering. Het gevolg kan zijn dat meer bouwprojecten stil komen te liggen omdat de huidige bouwvrijstelling niet langer houdbaar blijkt.
3. De daling van verkoopprijzen van bestaande woningen kan een concurrentienadeel opleveren voor duurzame nieuwe woningen. Deze kunnen in prijs niet omlaag vanwege de hoge bouwkosten. De gunstige energierekening is nog wel een groot voordeel voor nieuwe woningen, maar die kan in de knel komen als bestaande woningen verder zullen dalen in prijs.
Het initiatief voor het besproken convenant is prijzenswaardig. Maar de initiatiefnemers zullen meer dan hen lief is worden geplaagd door een veranderd economisch tij en andere dringende issues waar Nederland mee kampt. Toch is dit de weg om te blijven gaan om tot meer en vooral ook duurzame woningen te komen. Dat vergt veerkracht en doorzettingsvermogen van alle betrokken partijen.
Jan van der Doelen is Sector specialist Building & Construction bij ING