Gerrit is één van 2.700 Nederlanders die tijdens de oorlog het stempel ‘asociaal’ kregen en naar een concentratiekamp werden gedeporteerd.
Nooit eerder kregen deze mensen een gezicht. Het Vrijheidsmuseum in Groesbeek deed voor het eerst onderzoek naar deze vergeten groep en presenteert de resultaten in de tentoonstelling ‘ De Zwarte Driehoek. De geschiedenis van als ‘asociaal’ vervolgden, 1933-1945 ’. Wegens groot succes wordt deze expositie nu verlengd t/m 6 november 2022 . De expositie vertelt het verhaal van de slachtoffers in Nederland en Duitsland. In Duitsland waren het vooral de allerarmsten die als ‘asociaal’ in een concentratiekamp kwamen: daklozen, sekswerkers en langdurig werklozen. Zij werden gezien als ‘ongewenste elementen’ in het Duitse volk. In Nederland waren het met name arbeiders die gearresteerd werden voor een klein vergrijp. Ze meldden zich niet voor de arbeidsinzet, hadden zonder toestemming eigen vee geslacht of werden zoals Gerrit verdacht van distributiefraude. Het vervolgen van deze mensen als ‘asociaal’ en ‘volksparasieten’ was onderdeel van de controle van de bezettende macht over arbeid en voedsel.
‘De Zwarte Driehoek’ vertelt de verhalen van Gerrit Nieuwkamp, Aart Jan den Outer en anderen in een brede maatschappelijke context. Van de bedelaarsrazzia’s in Duitsland in 1933 tot de ‘Preventieve Politie’ die in 1943 in Brabant en Limburg jacht maakte op 'bedelaars, zwarthandelaren en ander gespuis'. Persoonlijke verhalen en aangrijpende documenten en objecten worden aangevuld door illustraties van kunstenaar Rob Worst. De maatschappelijke relevantie van het onderwerp is nooit ver weg. Als rode draad door de expositie loopt het thema ‘ woorden als wapens’ . Aan de hand van historische voorbeelden leren bezoekers hoe woorden vandaag nog kunnen stigmatiseren, dehumaniseren en onmenselijke maatregelen kunnen verbloemen. Met deze expositie schrijft het Vrijheidsmuseum het eerste hoofdstuk van een geschiedenis die meer dan 70 jaar lang nauwelijks verteld is. Via een boekpublicatie bij de expositie wordt verzekerd dat dit verhaal ook na de expositie toegankelijk blijft voor publiek en voor de wetenschap. Het boek, uitgegeven door Uitgeverij Van Gennep, is ook verkrijgbaar in de winkel van het Vrijheidsmuseum.
Locatie: Vrijheidsmuseum, Wylerbaan 4, 6561 KR Groesbeek
Datum: nog te zien t/m 6 november 2022
Website: www.vrijheidsmuseum.nl
Persbericht: Vrijheidsmuseum