Torenhoge gasprijzen brengen scholen in het nauw. Zo moet de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs (OMO), met ruim zestig middelbare scholen, twaalf keer zoveel betalen voor energie. Ook de PO-raad ontvangt steeds meer signalen van bestuurders van basisscholen.
Een scholengroep zit in acute financiële nood”, zegt woordvoerder Merel Doeser van de PO-raad. “De berichten variëren van scholen die 110 procent meer betalen tot 800 procent.” OMO-bestuurder Yvonne Kops zegt dat voor haar organisatie de jaarlijkse kosten twaalf keer zo hoog worden. Zij moet in de jaarrekening niet 1,2 miljoen maar zo’n 15 miljoen euro inboeken voor energie. “Dat is een gigantische hoeveelheid geld die niet naar het onderwijs gaat”, aldus Kops. OMO zal interen op de reserves. “Wij zijn een gezonde organisatie, maar dit kunnen we niet zomaar opvangen.”
Gesprek minister
OMO wil snel in gesprek met minister Rob Jetten (D66) voor Klimaat en Energie over de consequenties op de korte en lange termijn van de hoge prijzen. Er is al een brief de deur uit. De enorme stijging is een gevolg van de sancties tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne. Voor 10 oktober moesten energiecontracten met Gazprom zijn beëindigd van de minister. “Wij hebben het contract tussentijds opgezegd. Het liep nog tot 2025”, zegt woordvoerder van de raad van bestuur Marit Goosen. “Normaal neem je de tijd, kun je het aanbesteden en kijken wie de beste partij is.” Volgens Goosen gaat het niet ten koste van het onderwijsbudget. “Dat willen we absoluut niet. We willen met de minister in gesprek om de consequenties van zijn besluit te bespreken en op zoek te gaan naar oplossingen.” In de Tweede Kamer liet Jetten onlangs weten dat instanties nog uitstel krijgen tot 31 december met het opzeggen van hun Gazprom-contract. Voor OMO maakt dat niet meer uit, want zij hebben zich aan de eerste deadline van de minister gehouden.
Verschuiving
In Purmerend en omgeving zorgen de gasprijzen ook voor ‘kopzorgen’ bij Astrid Brugman, lid van het college van bestuur van Opspoor met 37 basisscholen. Zij houdt zich onder andere bezig met huisvesting en het gascontract loopt op 31 december af. “Het afsluiten van een nieuw contract is een uitdaging. Leveranciers willen geen vaste dagprijs geven waardoor het nu niet mogelijk is aan te besteden. Wanneer we geen nieuw contract kunnen afsluiten hebben we te maken met variabele tarieven.” Brugman schat in dat het sowieso drie tot vijf keer zo duur wordt. “Het geeft zeker last op de begroting en zal ten koste gaan van geld voor onderwijs als er geen compensatie komt. Vanwege de lumpsumbekostiging (één zak geld voor het onderwijs) zal er een verschuiving plaatsvinden en zal er een groter deel naar alles rondom huisvesting gaan.”
Schrijnend
Brugman voorspelt dat ze eerst zullen interen op de reserves. “We willen zolang mogelijk afblijven van het geld voor bijvoorbeeld de formatie, maar dit heeft een grens. Maar, wat betreft de materiële bekostiging is de rek er sowieso al uit. De materiële bekostiging loopt al jaren achter op de personele bekostiging.” Extra schrijnend is het voorbeeld van één van de scholen waar Opspoor geïnvesteerd had in een heel nieuw ventilatiesysteem. Nu het is aangelegd, blijkt netbeheerder Liander niet in de benodigde grootverbruikaansluiting te kunnen voorzien voor de scholengroep. Het systeem kan hierdoor niet in werking genomen worden. “Dat is extra pijnlijk, juist nu”, zegt Brugman. “Ventileren is belangrijk voor de gezondheid van onze medewerkers en leerlingen. Gevolg is dus dat er weer ramen open moeten vanwege corona. Het zal de kosten niet minder maken.” De signalen van scholen die kampen met hoge energieprijzen, bereiken ook de scholenkoepels PO-raad en VO-raad. Zo liet een school weten aan de PO-raad dat ze de komende drie maanden 1 miljoen euro extra betalen aan hun gasrekening. “Er zijn veel zorgen”, zegt Doeser van de PO-raad. “We kregen al een aantal weken losse mails binnen van organisaties die in de problemen raken. We weten van één scholengroep dat er acute financiële nood is.” De raad wil ook in gesprek met de minister en noemt het het ‘onwenselijk’ dat de reserves worden aangesproken. “We willen niet dat het geld uit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) opgaat aan een dure gasrekening.” Scholen krijgen elk jaar wel een automatische prijsbijstelling voor de materiële kosten. De hoogte hiervan wordt op Prinsjesdag bekendgemaakt, maar de PO-raad denkt dat dit voor een aantal scholengroep alsnog niet voldoende is. De koepel van middelbare scholen liet eerder weten dat de minister vooralsnog niet met een compensatie komt voor hogere energiekosten. ‘Dat geeft het ministerie aan in gesprekken met de VO-raad’, zo meldt de raad op hun website. ‘Het ministerie herkent de signalen, maar heeft hier wel te maken met het feit dat dit niet alleen in het onderwijs speelt, maar in de hele maatschappij.’
PERSBERICHT: AOB