De helft van de Nederlandse advocaten heeft het afgelopen jaar te maken gehad met agressief gedrag van cliënten of anderen in de uitoefening van hun beroep. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van de Nederlandse Orde van Advocaten. Een derde van de raadslieden met een dergelijke negatieve ervaring omschreef het incident als ernstig. Een vijfde van de getroffenen overweegt de advocatuur op te geven.
Verbale agressie komt met 41 procent het meest voor. Dit omvat verbaal geweld, geschreeuw en kwetsende of discriminerende opmerkingen, zowel tijdens een vergadering als online. Daarna volgen intimidatie (34 procent) en bedreigingen (18 procent). 4 procent van de begeleiders ervoer fysieke agressie zoals duwen, spugen, tegenhouden of gooien met voorwerpen.
Agressie komt het meest voor in strafzaken, faillissementen, echtscheidingen en letselschadezaken, en komt in de meeste gevallen van cliënten en voormalige cliënten. In een derde van de gevallen gedraagt de wederpartij zich agressief, met name door bedreigingen.
Meerdere keren
De overgrote meerderheid van de ondervraagde advocaten heeft meerdere incidenten meegemaakt. Jeroen Soeteman van de Nederlandse Orde van Advocaten kent voorbeelden. "Mensen krijgen te horen dat als de advocaat niets doet, er iets met hen gebeurt", zegt hij tegen NOS Radio 1 Journaal. “Dat gebeurt deels via onze eigen klanten, maar ook via tegenpartijen, bijvoorbeeld bij echtscheidingen. De andere partij leest de advocaat een processtuk voor, waarin hij stelling neemt, en dat leidt dan tot bedreigingen." Mail of telefoon, maar soms staat iemand gewoon voor je deur."
"Als het gaat om echtscheidingen, kinderen en verbroken relaties, zien we het veel", zegt Soeteman. "Het zijn de rechtsgebieden waar de vrijheid van mensen, voor hun eigen leven, voor hun gezin of voor hun eigen bedrijf. De dingen die mensen het meest raken, waar ze soms hun eigenwaarde aan ontlenen. Dat zien ze uit elkaar vallen en dat kan dan hiertoe leiden. .
De meeste advocaten bespreken deze incidenten met hun collega's en andere kantoorgenoten. Slechts in 5 procent van de gevallen wordt aangifte gedaan. Soms, zegt Soeteman stappen advocaten niet naar de politie omdat ze hun geheimhoudingsplicht jegens hun eigen cliënt niet willen schenden. “Het tweede probleem is: als je aangifte doet, gaat de politie naar deze cliënt of een andere partij en zegt: deze advocaat was bij ons en heeft een klacht ingediend en we zullen je arresteren of we zullen je als verdachte horen. Dan vrezen advocaten dat dit tot nieuwe agressie zal leiden.”
Onderwijs en veiligheid
Het agressieve gedrag laat zijn sporen na: een vijfde van de betrokken advocaten overweegt het beroep op te geven. Zeven op de tien betrokken advocaten geven aan de interesse in hun werk te hebben verloren.
Advocatenkantoren ondernemen actie. Zo is er cameratoezicht bij de voordeur, wordt er alleen op afspraak gewerkt en is er vaak een noodoproepknop bij de kantoorreceptie. Daarnaast worden cliënten die verdacht worden van agressief gedrag pas op kantoor ontvangen als er meerdere advocaten aanwezig zijn.
De branchevereniging en de individuele kantoren organiseren ook weerbaarheidstrainingen voor advocaten. Een kwart van de advocaten vindt echter dat hun kantoor onvoldoende informatie en training heeft gekregen over hoe om te gaan met agressie.